Chirurgia naczyniowa to bardzo prężnie rozwijająca się dziedzina medycyny, bez której trudno wyobrazić sobie skuteczne leczenie chorób tętnic i żył. Mimo ogromnego postępu farmakologii wciąż nie ma leków, które mogłyby w zadowalającym stopniu pomóc osobom cierpiącym z powodu miażdżycy czy żylaków kończyn dolnych. Dowiedz się, które choroby leczone są przez chirurgów naczyniowych i jakie są ich objawy.
Krytyczne zwężenia tętnic
Podstawowym zadaniem tętnic w organizmie człowieka jest transportowanie krwi z serca do tkanek. Z lewej komory serca dobrze utlenowana krew, poprzez aortę i odchodzące od niej tętnice, trafia do poszczególnych narządów ciała. Z kolei z prawej komory serca, poprzez tętnice płucne, krew trafia do płuc, gdzie następuje wymiana gazowa z powietrzem atmosferycznym.
Znaczne zwężenia tętnic, niezależnie od przyczyny, skutkują niedokrwieniem zaopatrywanych przez nie narządów i pojawieniem się objawów. Zazwyczaj za takie zwężenia odpowiada miażdżyca tętnic, która – w zależności od lokalizacji – może skutkować wystąpieniem różnych dolegliwości.
W przypadku miażdżycy tętnic wieńcowych pojawia się tzw. ból dławicowy, występujący za mostkiem, a nasilający się przede wszystkim w czasie wysiłku fizycznego. Kiedy zwężenie jest krytyczne lub światło tętnicy wieńcowej zostaje całkowicie zamknięte, dochodzi do wystąpienia zawału serca.
Nie tylko jednak w tętnicach wieńcowych, ale także w innych tętnicach – szyjnych, nerkowych, krezkowych czy zaopatrujących w krew kończyny dolne – często rozwija się miażdżyca. Dochodzi wtedy do wystąpienia charakterystycznych objawów: zawrotów głowy lub objawów udaru mózgu, jeśli dochodzi do jego niedokrwienia spowodowanego zwężeniem tętnic szyjnych, niewydolności nerek, jeśli krytycznie zwężone są tętnice nerkowe, czy bólów brzucha z rozwojem martwicy jelit, kiedy zwężenie dotyczy tętnic krezkowych. Krytyczne zwężenie w zakresie tętnic biodrowych lub udowych skutkuje zazwyczaj pojawieniem się tzw. chromania przestankowego, polegającego na tym, że chory z powodu bólu kończyn musi co chwila przystawać, żeby odpocząć. Niekiedy zwężenie tętnic kończyn dolnych jest tak duże, że noga staje się zimna, blada i bolesna. Stan taki wymaga pilnej interwencji specjalisty z dziedziny chirurgii naczyniowej, gdyż w krótkim czasie może doprowadzić do martwicy kończyny i w konsekwencji do konieczności jej amputacji.
Tętniaki
Inną chorobą tętnic, z którą można skutecznie poradzić sobie jedynie zabiegowo, są tętniaki. Tętniakami nazywane są poszerzenia tętnic ponad normę, z którymi związane jest ryzyko pęknięcia ściany tętniaka i masywnego krwotoku lub objawy wynikające z ucisku tętniaka na tkanki sąsiednie.
Chociaż tętniaki mogą dotyczyć każdej tętnicy, ich najczęstsze lokalizacje są dwie: w tętnicach mózgu oraz w aorcie. Zabiegi w zakresie tych pierwszych są domeną neurochirurgów i trwają burzliwe dyskusje na temat tego, kiedy operować tętniaki tętnic mózgowych, a kiedy lepsze jest postępowanie zachowawcze. Podobne dyskusje toczone są przez chirurgów naczyniowych w temacie tętniaków aorty. Okazuje się bowiem, że ryzyko pęknięcia tętniaka wzrasta wraz z jego średnicą, a sama operacja w zakresie aorty niesie ze sobą duże ryzyko powikłań. Aktualnie uważa się, że zoperowane powinny być bezobjawowe tętniaki aorty piersiowej o średnicy >55 mm, jeśli dotyczą aorty wstępującej i łuku aorty oraz >60 mm w przypadku aorty zstępującej. W zakresie aorty brzusznej operuje się bezobjawowe tętniaki o średnicy >55mm lub szybko powiększające się (przyrost o co najmniej 5mm przez pół roku lub 7mm w ciągu roku).
Ponadto do operacji kwalifikują się wszystkie tętniaki objawowe lub pęknięte. A objawami tętniaka aorty są przede wszystkim: ból w klatce piersiowej i ból pleców w przypadku tętniaka aorty piersiowej lub stały, gniotący ból brzucha lub lędźwi w przypadku tętniaka aorty brzusznej. Dodatkowo mogą wystąpić także inne objawy, szczególnie w przypadku rozwarstwienia aorty, które obejmuje miejsce odejścia poszczególnych tętnic i powoduje ich zwężenie, a w konsekwencji objawy niedokrwienia różnych narządów.
Żylaki
Problem estetyczny jakim jest poszerzenie żył, zwłaszcza w zakresie kończyn dolnych, jest zazwyczaj wystarczającym powodem, aby udać się po pomoc do chirurga naczyniowego. Warto wiedzieć, że nieleczone żylaki usposabiają do pojawienia się powikłań: zakrzepowego zapalenia żył, często z zaczerwienieniem, bólem i obrzękiem kończyny, wystąpienia rdzawobrązowych przebarwień na skórze, utrzymywania się stanu zapalnego skóry i tkanki podskórnej, czy wreszcie do wystąpienia owrzodzeń żylnych.
Zabiegi chirurgii naczyniowej
W ramach chirurgii naczyniowej wykonuje się klasyczne zabiegi dotyczące tętnic: wszywania protez naczyniowych, wykonywania pomostów naczyniowych (tzw. by-pass) czy endarterektomii. Współcześnie chorym coraz częściej proponowane są zabiegi małoinwazyjne, śródnaczyniowe, nazywane też przezskórnymi, w których narzędzia chirurgiczne wprowadza się do naczynia i resztę działań przeprowadza się manewrując specjalnym sprzętem wewnątrz tętnic.
Podobnie w kierunku małej inwazyjności rozwijają się metody leczenia żylaków. Zamiast klasycznego strippingu często proponuje się chorym metody obliteracyjne, albacji, czy laseroterapii.
Jeśli doskwierają nam choroby tętnic lub żył, warto zainteresować się metodami leczenia, jakie oferuje chirurgia naczyniowa.
