U co czwartej pary występuje niezgodność antygenów, ale tylko co dziesiąta ciąży narażona jest na konflikt serologiczny – tak wynika ze statystyk. To dobra wiadomość dla par, które planują potomstwo, a które obawiają się negatywnych skutków konfliktu. Odpowiednio przeprowadzona profilaktyka niemal do minimum eliminuje ryzyko.
Konflikt serologiczny wywołuje niepokój u wielu par, w przypadku których kobieta ma krew z czynnikiem Rh(+), a mężczyzna ma krew z czynnikiem Rh(–). Różnice te wcale nie są przeciwwskazaniem do starania się o potomstwo. Trzeba jedynie dostosować się do kilku zaleceń rekomendowanych przez Polskie Towarzystwo Ginekologiczne.
Każda ciąża obarczona ryzykiem konfliktu serologicznego, ale…
Do konfliktu serologicznego dochodzi wówczas, jeśli płód odziedziczy krew Rh(–) po ojcu, a matka ma krew z czynnikiem Rh(+). Jeżeli krew matki zetknie się z krwią płodu, wówczas organizm kobiety ciężarnej zacznie produkować przeciwciała skierowane przeciwko krwi dziecka.
Dobra wiadomość jest taka, że pierwsza ciąża jest najmniej narażona na pojawienie się skutków konfliktu. Chociaż w samej ciąży dochodzi do tzw. mikroprzecieków, są one zupełnie niegroźne. Do znaczącego wymieszania się krwi dochodzi już w momencie porodu, ale zwykle organizm nie jest w stanie tak szybko wytworzyć przeciwciał.
Należy jednak zachować czujność i ostrożność, ponieważ ryzyko konfliktu serologicznego w pierwszej ciąży zwiększa się w przypadku:
- powikłań po zabiegach wewnątrzmacicznych
- zabiegów wykonywanych w ciąży (np. amniopunkcja)
- odklejenia łożyska
- wcześniejszych poronień, w których zarodek miał krew Rh(-).
Ważna profilaktyka
Aby nie dopuścić do konfliktu serologicznego, należy zastosować się do kilku istotnych zaleceń – jeszcze na etapie ciąży. Wytyczne te dotyczą nie tylko wieloródek, ale również kobiet będących w ciąży pierwszy raz.
- Oznaczenie grupy krwi na początku ciąży – pozwoli to określić czynnik krwi i oszacować ryzyko konfliktu serologicznego.
- Przeprowadzenie badania tzw. odczynu Coombsa – dzięki temu można wykryć obecność przeciwciał skierowanych przeciwko krwi dziecka.
- Podanie immunoglobuliny anty-D w ciągu 72 godzin od porodu.
Ponadto zaleca się wykonać zastrzyk z immunoglobuliną anty-D między 28. a 30. tygodniem ciąży – aby zmniejszyć ryzyko konfliktu serologicznego. Jest to jednak zastrzyk płatny – nierefundowany przez NFZ.
Warto przy tym pamiętać, że konflikt serologiczny może pojawić się w każdej ciąży – możliwe jest bowiem występowanie niezgodności innych antygenów z uwagi na dużą złożoność składu krwi. Dlatego zachowanie ostrożności i dostosowanie się do zaleceń ginekologa prowadzącego ciążę pozwoli zmniejszyć ryzyko konfliktu do minimum.
